In gesprek met Leen Dendievel

Dag Leen, bedankt om hier te zijn vandaag. Palliatieve Zorg Vlaanderen lanceerde op 9 oktober (World hospice day) de campagne ‘Doodgewoon. Praten over leven en dood’, en daarom wilden wij graag een interview met jou doen naar aanleiding van deze campagne en uiteraard jouw boeken. Waarom heb jij Georges en Rita geschreven?

Ik ben geïnspireerd geweest door een artikel in Humo. Anne en François hadden beslist om samen te stoppen met leven. Ik kan erachter staan om een eigen keuze te mogen maken om uit het leven te vertrekken. Je kiest er al niet voor om op de wereld te staan. Het gaat voor mij vooral over afscheid nemen. Ik vind dat ook mooi, daarom dat ik dat verhaal wou schrijven. Afscheid nemen is belangrijk en dat doen we allemaal anders. We mogen dit niet onderschatten, ook niet voor kinderen en jongeren. Het heeft een effect op het rouwproces dat nadien komt.

Wat zou het mooiste zijn dat je zou willen bereiken
met jouw boek?

Dat heb ik eigenlijk al bereikt. Ik ontvang van lezers
dat ze de keuze van hun ouders of grootouders beter
begrijpen. Dat dit zorgt voor meer begrip. Het is op die
momenten niet altijd gemakkelijk om het perspectief
van de andere te zien. Daarom is in verbinding blijven
staan met elkaar zo helpend. En nog iets anders. Rita
heeft dementie in een vroeg stadium en wil zeggenschap
over haar levenseinde. Ze wil dat haar man kan beslissen
op een moment: “Zo wilde Rita niet verder”. Als er geen
of te weinig goede momenten zijn, vind ik persoonlijk
dat dit moeten kunnen. Ook al is hier momenteel geen
wettelijk kader rond. Ik hoop dat het boek deuren op een
kier kan zetten.

Je schreef 6 jaar aan het boek, zag je een evolutie?

Ja, eigenlijk wel. We praten er meer over, wat ik goed
vind. Het toeval wil dat ‘Georges en Rita’ is uitgekomen
toen het proces van Tine Nys aan de gang was. Ook Jan
Ceuleers koos voor euthanasie. Je merkt dat er veel leeft
bij mensen, bij patiënten, bij familieleden. Net daarom is
het belangrijk om er over te praten en het bespreekbaar
te maken.

Over levenseinde

Als ik een kind zou hebben, ik waardig afscheid wil nemen als mijn kind het leven niet meer ziet zitten. Dat ik alles heb gezegd wat ik wil zeggen, dat ze met een gerust hart kan sterven, dan dat ik plots het nieuws zou krijgen dat mijn kind is gestorven door zelfdoding

Ik heb gezien op jouw Instagram dat jij op scholen
rond geestelijke gezondheid werkt. Wat wil je
hiermee juist bereiken?

Ik heb mijn eerste lezing achter de rug en ik heb wel toch een aantal keren benadrukt om met elkaar te praten als je met donkere gedachten zit. Er mag over gepraat worden. Er mag gezegd worden: “Ik zie het leven niet meer zitten en ik zou hier graag van deze aardbol willen verdwijnen”. Er mag gepraat worden, want anders is er risico op wanhoopsdaden. We worden geboren en we gaan dood, dat weten we. En dat zeg ik ook. We gaan allemaal dood en maak van je leven iets goeds, en als dat niet lukt, praat er dan over. Het mag. Het kan velen helpen, praten verlicht. We leren elkaar hierdoor beter te begrijpen en we blijven in verbinding met onze familie en vrienden. Ik heb ooit bij Van Gils & gasten gezegd: “Als ik een kind zou hebben, ik waardig afscheid wil nemen als mijn kind het leven niet meer ziet zitten. Dat ik alles heb gezegd wat ik wil zeggen, dat ze met een gerust hart kan sterven, dan dat ik plots het nieuws zou krijgen dat mijn kind is gestorven door zelfdoding”. Dat is cru gezegd. Maar het is wel zo. Na de reportage kreeg ik een mail van iemand die ik ken en ze schreef me: “Ik zit in zo een situatie. Mijn zoon wil stoppen met leven. Hij was uitbehandeld en nu is hij effectief gestopt met leven door middel van euthanasie”. Een jonge gast van 20 jaar. Ze schreef: “Ik sta zo achter datgene wat
jij zegt, ik ben zo blij dat mijn zoon naar mij is gestapt en me vertelde “ik kan het niet meer”, ik heb gewoon het talent niet om dit leven vol te houden”. Het leven wordt er niet gemakkelijker op, we voelen druk langs alle kanten. We leven in een maatschappij die niet altijd vriendelijk is. Het is noodzakelijk om hierbij stil te staan.